Η εξέλιξη του λόγου

1. Το μωρό σας αντιδρά στους ήχους, κοιτάζει ή στρέφει το κεφάλι του προς την πηγή τους.
2. Παράγει ήχους.
3. Μιλήστε του με ήρεμο και ζεστό τρόπο.
4. Τραγουδήστε και γελάστε μαζί του
5. Εξηγήστε του τους ήχους που ακούει
6. Ονομάστε τα οικεία άτομα και πράγματα της καθημερινής τους ζωής.
7. Πείτε του τι κάνετε.
8. Παρατηρήστε αν το μωρό σας αντιδρά στους ήχους. Αν όχι, ελέγξτε την ακοή του.
9. Αναζητήστε βοήθεια, αν το μωρό σας, στην προσπάθειά του να επικοινωνήσει, δεν κάνει βλεμματική επαφή.

1. Καταλαβαίνει απλές οδηγίες.
2. Λέει «μαμά» και «μπαμπά».
3. Ανταποκρίνεται όταν ακούει το όνομά του.
4. Παίξτε με τη φωνή σας, αρέσει πολύ στο μωρό: η μελωδία της ομιλίας το βοηθά να καταλάβει και να χρησιμοποιήσει τη γλώσσα πιο αποτελεσματικά.
5. Βοηθήστε το μωρό σας να ανακαλύψει τη χαρά της επικοινωνίας:ενθαρρύνεται κάθε είδος αμοιβαίας αλληλεπίδρασης (το γέλιο, το χαμόγελο, το κοίταγμα, τις εκφράσεις του προσώπου κ.λ.π).
6. Βοηθήστε το να καταλάβει ότι «ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΟΣ».
7. Σε αυτό το στάδιο η τηλεόραση προσφέρει ελάχιστα ερεθίσματα στο παιδί. Μην το αφήνετε να κάθεται και να βλέπει πολλή ώρα, γιατί δεν προάγει την πραγματική επικοινωνία.

1. Καταλαβαίνει απλές οδηγίες και προτάσεις.
2. Πρέπει να ονομάζει οικεία αντικείμενα.
3. Το λεξιλόγιό του εμπλουτίζεται.
4. Μιλήστε του κανονικά, χρησιμοποιώντας γραμματικά σωστές προτάσεις και απλές λέξεις, αλλά όχι «μωρουδίστικα».
5. Δώστε του βιβλία από χαρτόνι ή ύφασμα, που είναι κατάλληλα για την ηλικία του, και συζητήστε τα μαζί του:τα χρώματα και τα σχήματα τραβούν το ενδιαφέρον του.
6. Αναζητήστε βοήθεια αν το παιδί σας σταματήσει να μιλά ή αν η ομιλία του παραμένει στάσιμη ή παρουσιάζει ενδείξεις ότι χειροτερεύει.

1. Καταλαβαίνει σύνθετες οδηγίες.
2. Λέει το όνομά του.
3. Χρησιμοποιεί προτάσεις με 2-3 λέξεις.
4. Εμπλουτίστε το λεξιλόγιό του.
5. Εξηγήστε του τις λέξεις που δεν καταλαβαίνει.
6. Επαναλάβετε τη λέξη που δεν λέει σωστά, αλλά μην του ζητάτε να την επαναλαμβάνει κάθε φορά.
7. Αναζητήστε βοήθεια αν:
8. Το λεξιλόγιό του, εκτός από «μαμά» και «μπαμπά», περιλαμβάνει ελάχιστες λέξεις.
9. Η ομιλία είναι δυσκατάληπτη.
10. Δεν συνδυάζει 2 λέξεις για να σχηματίσει σύντομες φράσεις και προτάσεις.

1. Καταλαβαίνει απλές ιστορίες.
2. Χρησιμοποιεί προτάσεις
3. Κάνει ερωτήσεις.
4. Χρησιμοποιεί πληθυντικό και προθέσεις.
5. Μάθετε στο παιδί σας πώς να λέει ιστορίες:
6. βοηθήστε το να ξεκαθαρίσει τις σκέψεις του και τα συναισθήματά του.
7. Ενθαρρύνετέ το να εγκαταλείψει το μπιμπερό και την πιπίλα, εφόσον τα χρησιμοποιεί ακόμα.
8. Αναζητήστε βοήθεια αν:
9. Η ομιλία του παραμένει δυσκατάληπτη.
10. Χρησιμοποιεί μόνο λίγα ρήματα ή /και καθόλου άρθρα ή επίθετα.
11. Δεν χρησιμοποιεί πληθυντικό.
12. Δεν σχηματίζει απλές προτάσεις.

1. Η ομιλία του παιδιού σας πλησιάζει περισσότερο αυτή των ενηλίκων όσον αφορά γη γραμματική και το συντακτικό.
2. Διαβάστε ιστορίες μαζί και διηγηθείτε τις ο ένας στον άλλο. Έτσι ενθαρρύνετε μια θετική στάση προς την ανάγνωση και το λόγο (προφορικό και γραπτό).
3. Τα παιδιά χρειάζονται το παράδειγμά σας:αφήστε τα να σας βλέπουν να διαβάζετε.
4. Αναζητήστε βοήθεια αν:
5. Δυσκολεύεται να αρχίσει μια πρόταση ή να επαναλάβει συλλαβές ή λέξεις.
6. Χρησιμοποιεί μικρές και όχι σωστά οργανωμένες προτάσεις.
7. Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή.
8. Δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα.

Στην παρούσα ανάρτηση θα βρείτε χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την επικοινωνιακή ανάπτυξη του παιδιού μας τον πρώτο χρόνο ζωής και πως μπορούμε να την βοηθήσουμε. Την ενημέρωση χρωστώ στην λογοπεδικό Βασιλική Δεσσύλα Μοσχονά

Συγκέντρωση:
Γυρίζει το κεφάλι για να εντοπίσει την πηγή του ήχου.
Ακούει προσεκτικά.
Κοιτάζει όταν του μιλάνε.
Αποσπάται εύκολα η προσοχή του από ερεθίσματα του περιβάλλοντος.

Παιχνίδι:
Όλα τα παιχνίδια μπαίνουν στο στόμα!
Του αρέσουν τα παιχνίδια που παράγουν ήχους.
Του αρέσουν τα παιχνίδια μίμησης (οι γονείς μιμούνται τους ήχους, τις κινήσεις ή τις γκριμάτσες του και το μωρό προσπαθεί να τους μιμηθεί) π.χ. περιστρέφει το χεράκι καθώς οι γονείς τραγουδούν κου-πε-πε και κάνουν το ίδιο.
Δείχνει τη χρήση των αντικειμένων π.χ. κάνει ότι βουρτσίζει τα μαλλιά.
Θέλει να βλέπει ή να ακούει ότι ένα οικείο πρόσωπο βρίσκεται κοντά.

Κατανόηση:
Απλές εντολές σε συνδυασμό με χειρονομίες.
Μπορεί να καταλάβει τα ονόματα αντικειμένων του οικείου περιβάλλοντος. Π.χ. θα πάρει την κάλτσα του αν η μαμά του το ζητήσει, αλλά δε θα μπορέσει να δείξει μία κάλτσα που είναι μαζί με άλλα αντικείμενα.
Αρχίζει να κατανοεί λέξεις όπως «Γειά» και «Έλα».

Έκφραση:
Χαμογελάει όταν σας βλέπει και κλαίει με διαφορετικό τρόπο όταν θέλει διαφορετικά πράγματα. Οι αντανακλαστικές αντιδράσεις του βρέφους π.χ. κλάμα, γέλιο νοηματοδοτούνται από τους ενήλικες, οι οποίοι τους δίνουν επικοινωνιακή πρόθεση. Σταδιακά το βρέφος ανακαλύπτει ότι η συμπεριφορά του επηρεάζει την συμπεριφορά των ενηλίκων και η έννοια της επικοινωνίας ξεκινά να εγκαθίσταται, καθώς το παιδί κατακτά τις προγλωσσικές επικοινωνιακές δεξιότητες.
Το πρώτο χαμόγελο έρχεται μέσα στον 1ο-2ο μήνα.
Μωρά από 5 μηνών και πάνω αρχίζουν να «παίζουν» με τους ήχους που παράγουν –μπαμπαλίζουν. Συνήθως το κάνουν όταν είναι μόνα τους. Συνεπώς δεν έχουν επικοινωνιακή διάθεση. Τα βαρήκοα μωρά μπαμπαλίζουν επίσης. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα κωφά και βαρήκοα που εκτίθενται στη νοηματική μπαμπαλίζουν με νοήματα.
Μετά τους 6-7 μήνες αρχίζουν να παράγουν ήχους για να κερδίσουν την προσοχή σας. Την ίδια στιγμή σας κοιτάζουν.
Ανταποκρίνονται στο χαμόγελό σας με ένα υπέροχο δικό τους χαμόγελο.
Οι πρώτες λέξεις προέρχονται από τις επαναλήψεις συλλαβών που γίνονται από το μπαμπάλισμα. Έτσι όταν φτάσει ενός χρόνου, αρχίζει να λέει μαμά , μπαμπά, τουτού. Αυτοί οι αναδιπλασιασμοί έχουν πια σημασία και επικοινωνιακό σκοπό.

Παραγωγή:
ένρινα και στιγμιαία κυριαρχούν αν και υπάρχει ποικιλία συλλαβών και συλλαβικών μοντέλων. Κοινωνικοποιημένο φωνητικό παιχνίδι (babbling) που εκφράζει ευχαρίστηση θυμό και συχνά συνοδεύονται με ευχαρίστηση. Δε μοιάζει με τη φωνολογία μητρικής γλώσσας αλλά κρατάει την προσωδία. Στα βαρήκοα παιδιά είναι διαφορετικό το babbling καθώς φαίνεται ως σύνδεση αντίληψης και παραγωγής ήχων. Κατανοεί λέξεις, δηλαδή κάποια φωνολογική και σημασιολογική αναπαράσταση (route) /ggg/ όταν είναι ξαπλωμένο.

Τα πιο συνηθησμένα φωνήματα των γλωσσών όλου του κόσμου σ’ αυτή την ηλικία είναι τα/b/, /p/, /d/, /t/, /k/, /g/.

Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στον Καναδά (Pettitto & Marentette 1991) αναλύθηκαν σε υπολογιστή, όλες οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις κωφών βρεφών που είχαν αντιστοιχεία με την αμερικανική νοηματική, αλλά κι αυτές που δεν ακολουθούσαν μια συστηματική κίνηση. Σε όλες τις περιπτώσεις οι κινήσεις συνοδεύονταν και από προφορικό μπαμπάλισμα. Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μπαμπάλισμα δεν καθορίζεται από κινητικούς μηχανισμούς άρθρωσης. Αντίθετα πρόκειται για την ανάπτυξη γλωσσικών ικανοτήτων και περιλαμβάνει μέρη και συνδυασμούς που σχετίζονται με τα φωνημικά και συλλαβικά στοιχεία της γλώσσας. Συνεπώς τα βρέφη (κωφά και ακούοντα) ανακαλύπτουν και αναπαράγουν φωνημικά μοτίβα, με ρυθμικά και συλλαβικά χαρακτηριστικά της μητρικής τους γλώσσας.

12 μηνών- οι πρωτολέξεις ένα ενιαίο φωνητικό σύνολο, μη-αναλύσιμο. Το παιδί έχει τη λεξιλογική αναπαράσταση και χρησιμοποιεί μια αδόμητη λίστα λέξεων, αδρή που περιέχει πληροφορίες για τη διάκριση μιας λέξης από την άλλη. Το παιδί κάνει υπερεκτάσεις ( σκύλος = ζώο ) ή υποεκτάσεις (undergeneralism). Το αρθρωτικό πρόγραμμα της λέξης είναι ένα αδιαφοροποίητο (gestalt) ένα σύνολο κινήσεων. Υπάρχει απόκλιση κατανόησης (σημασ. αναπαράσταση) – έκφρασης (αυτά που μπορεί να πει). Η αναγνώριση είναι καλή αλλά όχι επαρκής για να κατακτήσει -τροφοδοτήσει αρθρωτικό πρόγραμμα. Πριν τις 50 πρώτες λέξεις οι φωνολογικές αναπαραστάσεις έχουν πολλά ομόηχα π.χ. /ata/ είναι ισοδύναμο με πολλές έννοιες. Το παιδί χρησιμοποιεί ένα ηχητικό πλέγμα που είναι ίδιο φωνητικό και φωνολογικό. Επειδή το παιδί πιέζεται σημασιολογικά με τα ομόηχα πιέζει το φωνολογικό σύστημα να ξεχωρίσει.

Το παιδί απλοποιεί λέξεις με τρόπο συστηματικό και προβλέψιμο, καθώς, όπως φαίνεται, αντιλαμβάνεται ικανοποιητικά τη φωνολογική οργάνωση της γλώσσας την ενηλίκων.
Π.χ. πτώση προτονικού μέρους/ pa"tata / --> / tata /

Οι βασικές αρχές απλοποίησης είναι παρόμοιες για όλα τα παιδιά και τις γλώσσες.

Μερικές ιδέες για να ενθαρρύνεται τη γλωσσική ανάπτυξη σ’ αυτή την ηλικία

Χρησιμοποιήστε διάφορους ήχους για να τραβήξετε την προσοχή του μωρού. Μπορεί να είναι ήχοι που παράγετε με το στόμα σας ή με αντικείμενα (κουδουνίστρες κτλ). Με αυτό τον τρόπο το βοηθάτε να αναπτύξει τις ακουστικές του δεξιότητες, καθώς και την προσοχή του για τα πράγματα γύρω του.
Καθημερινές συνήθειες, όπως το ντύσιμο, το τάισμα, η αλλαγή της πάνας είναι πολύ καλές ευκαιρίες για να ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας κοιτάζει κάνοντας καλή βλεμματική επαφή μαζί σας. Αυτό βοηθά να την προσοχή του μωρού και βασικές επικοινωνιακές δεξιότητες.
Μιλώντας και σχολιάζοντας για καθημερινές δραστηριότητες με τις οποίες ασχολείται το μωρό σας (όπως το μπάνιο, το ντύσιμο, το φαγητό), είναι εξαιρετικές ευκαιρίες για να λέτε απλές λεξούλες και να ενισχύετε το χτίσιμο του λεξιλογίου.
Όταν το μωρό σας μπαμπαλίζει, μιμηθείτε τους ήχους που παράγει. Με αυτό τον τρόπο του μαθαίνετε ότι ο καθένας μιλάει με τη σειρά του και έτσι θα χαίρετε να κάνει κι άλλους ήχους.
Χρησιμοποιείστε χειρονομίες και απλά νοήματα μαζί με τις λέξεις που λέτε π.χ. κουνάτε το χέρι καθώς λέτε «γεια» ή δείχνετε το ποτηράκι καθώς λέτε «νερό». Έτσι θα ενισχύσετε την κατανόηση της λέξης.