Τι είναι οι κολικοί και τι μπορώ να κάνω;
Τι είναι οι κολικοί και τι μπορώ να κάνω;
Οι κολικοί, όσο και αν ταλαιπωρούν γονείς και παιδί, είναι καλοήθης κατάσταση που υποχωρεί με το που μεγαλώνει το μωρό. Το θέμα είναι από τη μια να είμαστε σίγουροι ότι πρόκειται για κολικούς και άρα ότι το παιδί δεν είναι άρρωστο, και από την άλλη να βοηθήσουμε το μωρό και την οικογένεια να τους αντιμετωπίσει.
Πως ορίζονται;
Ο Wessel’s το 1954 όρισε ως κολικούς, το κλάμα του μωρού που διαρκεί για περισσότερο από 3 ώρες την ημέρα, για περισσότερο από 3 μέρες την εβδομάδα, για περισσότερο από 3 εβδομάδες (ορισμός των 3-3-3), όταν το βρέφος είναι καλά στην υγεία του και ταϊσμένο. Ο ορισμός ισχύει μέχρι τις μέρες μας και αν το καλοσκεφτείτε θα δείτε ότι τελικά λίγα παιδιά εμπίπτουν σε αυτόν.
Συμπτώματα - Ηλικία έναρξης - Διάγνωση
Συνήθως το κλάμα των κολικών είναι παροξυσμικό, χωρίς εμφανή αφορμή, υψίφωνο, μοιάζει πιο πολύ με κραυγή λες και το παιδί πονά ξαφνικά πολύ. Οι κολικοί ξεκινούν συνήθως μετά τη δεύτερη με τρίτη εβδομάδα ζωής, φτάνουν στο ζενίθ τους κοντά στον 3ο μήνα και υποχωρούν μετά τον 3ο με 4ο μήνα. Παρουσιάζονται συχνότερα απογευματινές προς βραδινές ώρες και δε κάνουν διακρίσεις σε αγόρια ή κορίτσια, θηλάζοντα ή μη, μοναχοπαίδια ή 2α και 3α αδερφάκια. Η διάγνωση μπαίνει σε ένα βρέφος που είναι υγιές, αυξάνεται κανονικά και ακολουθεί τον παραπάνω κανόνα των 3ών (>3ώρες κλάμα/μέρα για >3μέρες/βδομάδα για >3βδομάδες).
Που πιστεύουν ότι οφείλονται
Το όνομά τους το απόκτησαν από τους πρώτους ερευνητές που τους ταύτισαν με σπασμό του εντέρου (κόλον= τμήμα του εντέρου, για αυτό και “colic”=«κολικός») και δεν είναι λίγες οι ενδείξεις ότι η εικόνα του μωρού που τεντώνει σαν τόξο το σώμα του, μαζεύει τα ποδαράκια του, κοκκινίζει το πρόσωπο του με χλωμή την περιοχή γύρω από το στόμα, σφίγγει τις γροθιές του, καθώς ακούγονται έντονοι ήχοι από τη πρησμένη κοιλίτσα του, έχει όντως περισσότερα αέρια στο έντερό του. Συχνά οι γονείς ερμηνεύουν την εικόνα ως «δυσκοιλιότητα», παρόλο που οι κενώσεις του μωρού είναι τελικά κρεμμώδεις ή ακόμα και υδαρείς. Το μωρό φαίνεται όντως να ανακουφίζεται όταν αφήνει αέρια ή ακόμα και κένωση.
Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι τα μωρά μας κλαίνε για να επικοινωνήσουν μαζί μας.
Είναι φανερό ότι τα μωρά δεν έχουν κολικούς κάθε φορά που κλαίνε.
Ψάξτε άλλες αιτίες που κλαίει το μωρό σας:
Αρχικά λοιπόν αξίζει να αποκλείσουμε τους πιο συχνούς παθολογικούς παράγοντες. Θυμίζω εδώ τις αιτίες κλάματος του μωρού με το «κανόνα των πέντε π». Γδύστε το μωρό και εξετάστε το ενδελεχώς από τη κορφή μέχρι τα νύχια. Μετρήστε τη θερμοκρασία και δοκιμάστε να ταΐσετε το μωρό. Αναλογιστείτε τι φάγατε εάν θηλάζει αποκλειστικά, μπορεί να ανακαλύψετε κάποια υπερβολή που μπορεί να επηρεάσει το βρέφος (αναψυκτικά, τσάι, καφέ κλπ). Μια σύντομη αναφορά και στο παθητικό κάπνισμα που έχουμε ακόμα και όταν ο καπνιστής καπνίζει έξω από το σπίτι και που η επαφή μαζί του έχει αρνητική επίδραση στην υγεία του βρέφους.
Αξίζει τον κόπο να κρατήσετε ένα απλό ημερολόγιο με τα τρόφιμα και τις συνήθειες σας. Ίσως ανακαλύψετε κάποια τροφή όπως γαλακτοκομικά, μαλάκια, ψάρι, σοκολάτα, αναψυκτικά, που παρατηρείτε ότι όταν τη καταναλώνετε τις επόμενες ώρες ή μέρες το μωρό παρουσιάζει εντονότερο κλάμα. Δοκιμάστε να αποφύγετε για τουλάχιστον μία εβδομάδα το συγκεκριμένο τρόφιμο και επικοινωνήστε με το παιδίατρο του παιδιού για να συζητήσετε μαζί του τη πιθανότητα αλλεργίας ή δυσανεξίας του μωρού σε κάποια τροφή. Στο ημερολόγιο, σημειώστε και χαρακτηριστικά που σχετίζονται με το μωρό όταν κλαίει έντονα. Για παράδειγμα αν κάνει πολλές γουλίτσες ή ακόμα και εμετό, αν μοιάζει να ανακουφίζεται μετά από μια μεγάλη κένωση, αν οι κενώσεις είναι διαρροϊκές, έχουν πρόσμιξη βλέννας ή/και αίματος κλπ. Όλα τα παραπάνω μπορούν να κατευθύνουν το παιδίατρο προς πιθανές παθολογικές αιτίες του κλάματος όπως η Γαστρο-Οισοφαγική Παλινδρομητική Νόσος (ΓΟΠΝ), η πυλωρική στένωση, η τροφική αλλεργία ή δυσανεξία. Σίγουρα πάντως αν το κλάμα είναι πολύ έντονο και ειδικά αν συνοδεύεται από συμπτώματα, είναι προτιμότερο να επικοινωνήσετε άμεσα με το παιδίατρο του μωρού. Μπορεί να υπάρχει τρόπος να ανακουφίσουμε το μωρό ενώ σε κάποιες πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί ακόμα και να κινδυνεύει η υγεία του
Αν το μωρό είναι ταϊσμένο, αναπτύσσεται καλά χωρίς να αναφέρει ο παιδίατρός του κάτι παθολογικό κατά τον τακτικό του έλεγχο, ενώ και εσείς δε διαπιστώνετε καμία από τις συνηθισμένες αιτίες κλάματος και παρόλα αυτά σπαράζει στο κλάμα με ευρήματα που θυμίζουν κολικούς τότε αξίζει να δοκιμάσετε:
Παρέμβαση στο περιβάλλον του μωρού:
Άλλα παιδιά προτιμούν την ησυχία και άλλα ηρεμούν με …θόρυβο (ανεμιστήρας, εξαεριστήρας κουζίνας, ηλεκτρική σκούπα, μουσική κλπ). Άλλα βρέφη νιώθουν ασφάλεια όταν είναι ακινητοποιημένα στην αγκαλιά ή με σφιχτό φάσκιωμα, ενώ άλλα απαιτούν την ελευθερία τους και εξαγριώνονται όταν τα περιορίζεις (ειδικά τα πόδια τους θέλουν να είναι ελεύθερα). Τα περισσότερα μωρά αρέσκονται στο λίκνισμα και μια πρακτική λύση για τους κολικούς είναι όποια μορφή μάρσιπου επιτρέπει στο γονιό να περιφέρεται στο σπίτι με το βρέφος κρεμασμένο με ασφάλεια στο σώμα του. Ανακαλύψτε τι ταιριάζει στο δικό σας μωρό και προσαρμόστε ανάλογα τη καθημερινότητά σας, ειδικά αν καταφέρετε να εντοπίσετε το χρονικό διάστημα ή τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αρχίζουν οι κολικοί. Βόλτες με καρότσι ή ακόμα και το αυτοκίνητο μπορεί να σας δώσουν τη λύση.
Φαρμακευτικά σκευάσματα
Φαρμακευτικά σκευάσματα όπως η σιμεθικόνη ή τα προβιοτικά δεν έχει αποδειχθεί ότι σταματούν τους κολικούς. Παρόλα αυτά είναι πολύ ασφαλή σκευάσματα και για αυτό συχνά μπαίνουμε στον πειρασμό να τα δοκιμάσουμε. Πιο εξειδικευμένες παρεμβάσεις όπως η αποφυγή γαλακτοκομικών ή/και άλλων τροφών από τη θηλάζουσα μητέρα, η χρήση ειδικών υποαλλεργικών εξανθρωπισμένων γαλάτων για τα μωρά που δε τρέφονται με το γάλα της μητέρας τους, ή η αντιμετώπιση πιθανής γαστρο-οισοφαγικής παλλινδρομητικής νόσου πρέπει να γίνονται από το παιδίατρο του μωρού και ξεπερνούν τους στόχους του παρόντος άρθρου. Συζητήστε με το γιατρό του μωρού σας τις παραπάνω πιθανότητες και δώστε του τη δυνατότητα να σας βοηθήσει.
Φροντίστε και για τη δική σας ψυχολογία!
Το έντονο κλάμα ενός βρέφους είναι μια πρόκληση τόσο για την οικογένεια όσο και για το γιατρό του. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς ερμηνεύουν ως πιθανή αρρώστια τους κολικούς, ενώ άλλες φορές δυσκολεύονται να βρουν ισορροπία μεταξύ της αγάπης για το παιδί τους και της κούρασης ή του εκνευρισμού από το συνεχόμενο κλάμα, ακόμα και αν έχουν καταλήξει ότι πρόκειται για μια καλοήθη κατάσταση από την οποία δεν κινδυνεύει το μωρό τους (σε αντίθεση με τα νεύρα τους). Είναι σημαντικό να κάνετε «διαλλείματα» από το βρέφος με κολικούς. Τα νεύρα και η κούραση που φυσιολογικά παρουσιάζετε δεν βοηθούν, μπορεί να ανακυκλώνουν την ένταση άρα και τους κολικούς σε ένα φαύλο κύκλο. Οπλιστείτε με υπομονή και αν χρειάζεστε ψυχολογική υποστήριξη μη διστάσετε να τη ζητήσετε.